کتابخانه بريتانيا برنامه گلها را آرشيو مي كند
برنامه راديويي گلها به عنوان گنجينه منحصر به فرد موسيقي و شعر ايراني با هدف ارائه به نسل آينده علاقمندان و پژوهشگران موسيقي و شعر ايراني توسط واحد آرشيوهاي در خطر مهمترين کتابخانه بريتانيا گردآوري، ترميم و احيا مي شود. پروژه احيا و گردآوري ديجيتالي مجموعه برنامه هاي راديويي گلها با استفاده از تکنولوژي هاي جديد حفاظت صوتي از سوي آرشيوهاي در خطر کتابخانه بريتانيا در لندن به اجرا در مي آيد. اين برنامه به عنوان يک پروژه بزرگ تحقيقاتي با تخصيص هزينه اي در حدود 59,913 پوند و به مدت 14 ماه، توسط جين لويسون از دانشگاه لندن به اجرا در آمده است. برنامه راديويي گلها در بردارنده تعداد 1578 برنامه و در حدود 847 ساعت برنامه راديويي است که مجموعا در يک دوره زماني 23 ساله از 1956 تا 1979 از راديو ايران پخش مي شد.
اين برنامه ها داراي محتوايي ادبي و هنري بود با قرائت اشعار فارسي، آواز و ارکستر موسيقي همراهي بود و در فواصلي از آن نيز ساز سولو به اجرا در مي آمد.
کتابخانه بريتانيا در بخشي از اطلاعيه اي که در اين زمينه منتشر کرده در اشاره به اهميت فرهنگي و هنري اين آثار آورده است: طي مدت 23 سالي که اين برنامه از راديو پخش شد بيشتر اديبان برجسته، گويندگان صاحب نام راديو، خوانندگان و آهنگساران و موسيقي دانان زبردست و مشهور ايراني براي شرکت در آن دعوت شدند. اين موضوع سبب شده است که امروزه اين برنامه ها به عنوان عالي ترين سرمشق و کامل ترين نمونه هاي موسيقي و بيان ادبي تلقي مي شود. زيرا با استفاده از قرائت و اجراي بسياري از اشعار کلاسيک و نو فارسي همراه با استانداردهاي عالي موسيقايي و ادبي، هنوز هم در ايران مورد تحسين و احترام بسيار است و درميان پژوهشگران و موسيقي دانان به عنوان دايزه المعارف موسيقي و شعر فارسي تلقي مي شود.
در بخش ديگري از اين اطلاعيه آمده است: اين برنامه ها از همان دوران به عنوان منبع الهام و انتشار فرهنگ فارسي، در موسيقي و موسيقي دانان ايراني مورد تکريم و پيروي قرار گرفت. در حالي که تا پيش از آن کار تمرين و اجراي موسيقي در فضاهاي بسته و محفل هاي خصوصي بيشتر رواج داشت.
زيرا اجراي موسيقي در مکان هاي عمومي و در حضور عموم مردم، همانند عمل آواز خوانان دوره گرد تلقي مي شد و مورد پذيرش نبود. اما ارائه اين برنامه ها سب شد موسيقي دانان و نوازندگان و خوانندگان آن به سبب کيفيت بي نظير ادبي، موسيقايي و هنري اين برنامه ها نه به عنوان مطربان و خوانندگان کاباره ها و يا خوانندگان دوره گرد، بلکه به عنوان افرادي فاضل و استادان برجسته اين فن و هنر مورد تکريم و احترام اجتماعي قرار گيرند. اين امر خود سبب تحول موسيقي در ايران شد.
مسولان کتابخانه بريتانيا اظهار کرده اند که طي چند دهه اخير بسياري از اسناد منحصر به فرد از ميراث فرهنگي و موسيقي ايران احتمالا از دست رفته، مفقود و يا نابود شده است. در حالي که جمع آوري، حفاظت و دخيره اين قبيل آثار در يک موسسه آکادميک که اين مدارک را قابل دسترسي و ارائه به تمام علاقمندان به موسيقي، ادبيات و فرهنگ ايران کند بسياري ضروري است. از اين رو پروژه جمع آوري و ايجاد يک آرشيو ديجيتال از تمام برنامه هاي گلها که توسط داود پيرنيا در راديو ايران پايه گذاري شد با هدف تهيه مخزني ازاين آثار در کتابخانه بريتانيا به اجرا در آمده است. اين پروژه به منظور دستيابي پژوهشگران در ادبيات و موسيقي ايراني در سطوح مختلف آکادميک با حمايت و کمک مالي و تخصصي برنامه آرشيوهاي در خطر در اين کتابخانه انجام مي گيرد که مستلزم سفر به ايران و دستيابي به نوارهاي به جا مانده از اين برنامه ها در آرشيوهاي شخصي و موسسات خصوصي بود.
در حال حاضر تهيه نسخه ديجيتالي 707 ساعت از مجموع 847 ساعت برنامه ضبط شده توسط داود پيرنيا در دست اقدام است. اين در شرايطي است که بسياري از صاحبان آرشيوهاي خصوصي حاضر به نقل و انتقال اين نوارها از آرشيوهاي شخصي خود نيستند و تکنسين هاي صدا به منظور تهيه نسخه هاي کپي از آن ها، ناگزير به انتقال تجهيرات صوتي به برخي آرشيوهاي شخصي مي شوند. طبق برنامه ريزي هاي انجام شده، اين قطعات و محتويات هر برنامه با کمک ستاد پژوهش هاي ادبي و موسيقايي کتابخانه بريتانيا فهرست برداري خواهند شد.
در پايان اين گزارش به نقل از همايون خرم آمده است: به طور کلي برنامه هاي گلها را بايد به عنوان گنجينه اي شنيداري و قابل بررسي از تاريخ موسيقي سنتي ايران تلقي کرد. تا توجه به تلاش هاي باور نکردني که در توليد اين برنامه ها صورت گرفته و با توجه به نفوذ عميقي که در جامعه ايراني داشته اند جلب شود. اين برنامه ها هنوز هم به عنوان بهترين منبع و مرجع موسيقي در کشور ما مورد ارجاع و استناد هستند. بنابراين حفاظت و انتقال اين آثار به نسل هاي آينده بسيار اهميت دارد. منبع