قدیمی ها

مهستی، صدای همیشه سبز

زنده یاد مهستی

4 تیرماه 1388 مصادف است با دومین سالروز درگذشت مهستی؛ خواننده ی دوست داشتنی بسیاری از ما ایرانیان. درباره ی زندگی او در وبلاگستان نوشته های زیادی هست. مهستی به نظرم همانطور که در آلبوم همیشه سبز نامیده شده است انسانی بود همیشه سبز. انسانی که با صدای خود شادی و امید به زندگی را به دوست داران صدایش، هدیه می کرد و چه زیباست که مهستی آنگونه بود که حالا، وقتی این ترانه ی ساده ای که او خوانده است را می شنویم با خودمان می گوییم روحش شاد، یادش سبز.

می دونم موندنم همیشگی نیست

دو روزی بیش زمونِ زندگی نیست

چه خوبه وقتی نیستی نام خوب از تو بمونه

چه خوبه دل بمونه تا واسه شما بخونه

خاطره ای از زنده یاد بیژن ترقی درباره مهستی: در روزهایی که حمیرا با خواندن ترانه هایی چون صبرم عطا کن، پشیمانم و ده ها ترانه ی نظیر آن، شوق و شور بسیاری در جمع علاقمندان موسیقی به پا کرده بود، روزی استاد پرویز یاحقی به من تلفن زد که خیلی سرت گرم است و دوستان قدیم را فراموش کرده ای. یک خواننده ی جدید به وسیله ی آقای رهی معیری به من معرفی شده، دلم می خواهد تو هم صدای او را بشنوی. در یک روز زمستانی که برف زمین و زمان را پوشانده بود، به کلاس آقای یاحقی رفتم، بعد از مدتی دختر جوانی از در وارد شد، با دیدن من که کلاه پوستی به سر داشتم سری تکان داد و چون می دید، پرویز توجه زیادی به من دارد، مثل اینکه انتظار داشت من را به او معرفی کند. قرار شد چیزی بخواند، شروع به خواندن تصنیف های صبرم عطا کن و بی همزبان نمود که در آن روزها شهرت فراوانی داشت.

زنده یادان مهستی و پرویز یاحقی

پرویز گفت: می دانی این اشعاری که می خوانی از کیست ؟ گفت: درست نه، ولی مثل اینکه از آقای بیژن ترقی است.

پرویز گفت: این هم آقای بیژن ترقی که مقابلت نشسته.

من هم از صدای او تعریف کردم و قرار بر این شد که آهنگ هایی را که یاد گرفته فراموش کند تا ما بتوانیم قدرت و سبک واقعی صدای او را پیدا کنیم.

در روز معینی که آقای یاحقی آهنگش را ساخته بود، ایشان مجددا به کلاس موسیقی آمدند. چند فراز تا نیمی از شعر و آهنگش را که در یکی دو ساعت قبل از ورود او ساخته بودیم از نظر اینکه ببینیم استعداد فراگیری و اجرای او تا چه پایه است مرور می کردیم.

زنده یاد مهستی

من گفتم: هر چند شعر و آهنگ هنوز ناتمام است، او تا همین جایی را که ساخته شده، بخواند تا بعد.

یک رُمانس در اول آهنگ وجود داشت، که شعرش به این گونه ساخته شده بود:

بی خبر ماندی ز حالم ز آنچه / آمد بر سر من ...

عاقبت طوفان عشقت / می برد خاکستر من

آنکه دلم را، برده خدایا / زندگیم را، کرده تبه کو؟

آن را که شروع به خواندن کرد، گفتم پرویز جان بهتر نیست از جهت آنکه قدرت صدای ایشان را بسنجیم، تا آنجه که ممکن است کوک ساز را بالا ببری، تا ببینیم قدرت صدای او تا چه حد است؟ پیشنهاد من پذیرفته شد. ناگهان اوج صدای او، آنچنان فضای کلاس را پر کرد که ما به حیرت افتادیم. من احساس کردم از تبلور صدای او تمام چراغ های وجود من روشن شد.

زنده یاد مهستی و حمیرا

آقای یاحقی هم نگاه تحسین آمیزی به او کرد و گفت: فکر نمی کردم بتوانی از عهده ی خواندن در این کوک بالا برآیی.

به خاطر دارم روزی که در استودیوی رادیو این برنامه ضبط می شد، عده ای از موسیقیدانان و اولیای رادیو، سر شوق آمده او را تشویق می کردند. موقعی که بعد از چند مرتبه تمرین، آهنگ ضبط شد و در اتاق فرمان، خود او صدایش را می شنید، قدرت ایستادن روی پا را نداشت. روی صندلی افتاده، مست صدای خود شده بود. نامی که در همان ایام برای شهرت رادیویی او انتخاب شد، مهستی بود. منبع

چرا قیصر فیلم ماندگاری است؟

ناصر ملک مطیعی در فیلم قیصر

داریوش ارجمند ماندگاری فیلم قیصر در چهل سالگی را آن ناشی از نگاه واقعگرایانه آن دانست و با ذكر خاطره‌ای از توجه دكتر شریعتی به این فیلم گفت. ارجمند كه در فیلم اعتراض كیمیایی ایفای نقش كرده، نگاه واقعگرا را یكی از دلایل موفقیت فیلم قصیر دانست و با عنوان اینكه این فیلم برخلاف دیگر فیلم‌های آن زمان در‌وهم و خیال نمی گذشت، افزود: این فیلم زندگی واقعی مردم را درابعادی تكان دهنده درمقابل سینمای خیالی به نمایش گذاشت.

بازیگر فیلم اعتراض درباره علت استقبال گسترده مردم از این فیلم تصریح كرد: این فیلم با استفاده از تكنیك و اندیشه‌ای نو و ارائه بازی های خلاقانه به قشر فرودست جامعه و دغدغه‌های آنها پرداخته كه سبب می‌شود تا مخاطب با شصیت‌های فیلم حس همذات‌پنداری پیدا كند و این گامی موثر در جهت توجه مردم به این فیلم است.

او با بیان اینكه دفاع فردی و مبارزه یك تنه قیصر در برابر ظلم اعمال شده بر طبقه‌ای خاص در میان مردم بازتاب خوبی داشت، گفت: در برهه‌ای كه از اوضاع و احوال اجتماع، رفتارهای قشر ویژه‌ای از مردم را مد نظر داشت، كیمیایی توجه خود را به سمت عامه مردم متوجه كرد و آنها را به تصویر كشید.

داریوش ارجمند با تاكید اینكه قیصر موج نویی در سینمای ایران ایجاد كرد، گفت: هر چند پیش از قیصر تلاش‌هایی برای تصویر كردن واقعیت صورت گرفت كه حاصل آن فیلم‌هایی چون خشت و آیینه به کارگردانی ابراهیم گلستان و شب قوزی به کارگردانی فرخ غفاری بود اما از آنجا كه این فیلم‌ها با استقبال مردم همراه نبودند، نتوانستند جریانی را در سینمای ایران ایجاد كنند.

این بازیگر، فیلم قیصر را متعلق به دورانی خاص دانست و اضافه كرد: این فیلم در آن زمان رسالت ویژه‌ای را برعهده گرفت و نبض زمانه خود را به صدا در آورد. ادامه ندادن روند واقعگرایی در كارنامه پس از انقلاب كیمیایی را ناشی از تغییر دیدگاه این كارگردان دانست و گفت: البته اعتراض فارغ از اینكه در آن بازی كرده‌ام فیلمی است بر آمده از واقعیت‌های اجتماعی كه به زعم بسیاری بهترین فیلم پس از انقلاب مسعود كیمیایی محسوب می شود.

وی به خاطره‌ای از دكتر علی شریعتی اشاره كرد و گفت: فیلم قیصر را به همراه دكتر شریعتی دیدم. او نظر بسیار مثبتی درباره این فیلم داشت. پس از تماشای فیلم، او در كلاس این مساله را مورد توجه قرار داد و عنوان قیصر را استعاره‌ای از شكست شاه عنوان كرد.

وی در ادامه خاطره طنز دیگری از دكتر علی شریعتی بازگو كرد و ادامه داد: دكتر شریعتی با اشاره به صحنه‌ای از فیلم كه قیصر پاشنه كفشش را ور می‌كشد، گفت من جورابی مشابه جوراب قیصر دارم كه با تصور اینكه مختص بچه خوشتیب‌هاست از پوشیدن آن اجتناب می كردم، اما حالا با دیدن اینكه طبقه عام اجتماع هم از این جوراب ها می پوشد دیگر نگران این شبهه نیستم.

این بازیگر در پایان گفت: این خاطرات را از این لحاظ بیان می‌كنم كه درباره این فیلم بسیار گفته شده و بنابراین بهتر است به ناگفته‌ها بپردازیم، هر چند كه این خاطرات نیز به خاستگاه اجتماعی و اندیشه جاری در این فیلم اشاره دارد. منبع

علی كسمایی یادگارهای نیم قرن حضورش را به موزه سینما برد

علی کسمایی

علی كسمایی هنرمند پیشكسوت دوبله، یادگاری‌های خود را به موزه سینما اهدا كرد. این هنرمند پیشكسوت با اعلام این مطلب گفت: مدت‌ها بود كه می‌خواستم این كار را انجام بدهم تا در نهایت با جمع‌آوری آنها كه شامل عكس‌ها، فیلم‌ها، جوایز، لوح‌ها و یادگاری‌های بیش از نیم قرن فعالیتم در سینما بود را به موزه سینما واگذار كردم تا به نحو شایسته‌ای استفاده كنند.

كسمایی متولد 1294 و فارغ‌ التحصیل رشته‌ی اقتصاد از دانشگاه تهران است. او از سال 1329 فعالیتش را در زمینه‌ی دوبله آغاز كرده و برای اولین‌بار در سال 1333 به عنوان سرپرست گویندگان فیلم شاهزاده‌ی روباهان را دوبله كرد.

وی گفته بود: زمانی‌كه وارد سینما شدم، حتی در ایران یك مویلا (میز تدوین) وجود نداشت و دوبله‌ی فیلم‌های فارسی را كه در پارس‌فیلم انجام می‌شد، هنرمندانی چون سیامك یاسمی، ژاله علو، مهین بزرگی و بیژن محتشم كه علاقه‌مند و عاشق سینما بودند، انجام می‌دادند. او دوبله‌ی شازده احتجاب، شطرنج باد، ملكوت، هجرت،‌ پرواز در شب، هزاردستان، سربداران، آخرین پرواز، این خانه دور است، سال‌های جوانی، اتاق یك، حكایت آن مرد خوشبخت، كمیته‌ی مجازات و هور در آتش و فیلم‌های خارجی دكتر ژیواگو، بانوی زیبای من، آوای موسیقی و هملت را در كارنامه‌ی هنری‌اش ثبت كرده است.

كسمایی در كارنامه‌ی هنری‌اش همچنین نگارش فیلم‌نامه‌ی شرمسار اسماعیل كوشان را در سال 29 برعهده داشته كه در ادامه، سه فیلم غفلت، دسیسه و یعقوب لیث نیز را به عنوان كارگردان ساخته است.

وی تا قبل از سال 29 به عنوان نویسنده و مترجم در مطبوعات فعال بوده و مدیریت مجله‌های عالم هنر، شهر ری، اطلاعات، مهر ایرانگ و راهنمای كارگران را برعهده داشته است.

به شواهد و تاریخ، بسیاری از مدیران دوبلاژ و گویندگان مطرح كه هم‌اكنون مشغول كار هستند، از شاگردان این هنرمند پیشكسوت محسوب می‌شوند؛ چنان‌كه كه ابوالحسن تهامی‌نژاد - از دوبلوران پیشكسوت - درباره‌ی كسمایی به ایسنا گفته بود: كسمایی استاد همه‌ی ماست و ما دوبله را با ایشان شروع كردیم. آقای كسمایی در همه‌ی ما تأثیر داشته و فیلم‌های خیلی خوبی را دوبله كرده است، كه به خوبی آن‌ها را می‌فهمیده و می‌دانسته چه كاری باید انجام دهد. منبع

چند كتاب سینمایی دیگر از جمال امید در راه است

جمال امید

جمال امید جلد سوم كتاب تاریخ سینمای ایران و جلد چهارم فرهنگ فیلم‌های ایرانی را به زودی منتشر می‌كند. جلد سوم تاریخ سینمای ایران كه از سال ‌١٣٧٠ تا ‌١٣٨٠ است، قرار بود توسط نشر روزنه در نمایشگاه كتاب تهران عرضه شود كه انتشارش به تعویق افتاد. جلد چهارم فرهنگ فیلم‌های ایرانی هم كه فیلم‌های سینمای ایران را تا سال ‌١٣٨٨ دربر می‌گیرد، به زودی توسط انتشارات نگاه توزیع می‌شود.

امید همچنین كتاب دیگری را با عنوان فرهنگ سینماگران زن در مرحله‌ی صفحه‌آرایی دارد كه شامل اطلاعات و معرفی سینماگران زن شاخص سینمای ایران از ابتدا تا امروز است. تاریخ نمایش فیلم‌های خارجی دیگر كتاب جمال امید است كه از سال ‌١٢٧٩ تا قبل از انقلاب اسلامی را شامل می‌شود و هم‌اكنون با حاشیه‌نویسی پرویز دوایی در مرحله‌ی تنظیم تا سال ‌١٣٣٧ است و طی یك سال آینده آماده خواهد شد.

دو كتاب یاد شده نیز توسط انتشارات نگاه منتشر خواهند شد. جمال امید كه متولد سال ‌١٣٢٥ در رشت است، فعالیت مطبوعاتی خود را از سال ‌١٣٤٣ و با نشریه‌ی خوشه به سردبیری احمد شاملو آغاز كرد و طی ‌١٤ سال در نشریات مختلف قلم زد؛ اما شاخص‌ترین حضورش در نشریات سینما ‌٥٢، سینما ‌٥٣ و... بود. امید سال‌ها در كارهای اجرایی سینما فعال بوده؛ اما آن‌چه موجب تشخص بیش‌تر نام او در ادبیات سینمایی ایران می‌شود، ثبت تاریخ این سینماست.

از او تا كنون چندین عنوان كتاب منتشر شده است؛ از جمله:‌ محصولات سینمای ایران ‌١٣٥٠، محصولات سینمای ایران ‌١٣٥٣، فرهنگ فیلم‌های ایرانی (سه جلد / از پرفروش‌ترین كتاب‌های سینمایی در تاریخ سینمای ایران بوده است)، سینمای ایران (دو جلد) با همكاری بهرام‌ ری‌پور به زبان انگلیسی، سینمای جهان سوم، عبدالحسین سپنتا، زندگی و سینما، آوانس اوگانیانس، ‌زندگی و سینما، پیدایش و بهره‌برداری، ‌١٠٠ فیلم پر فروش سینمای جهان، تاریخ سینمای ایران (جلد اول ‌١٢٧٩ تا ‌١٣٥٧) و تاریخ سینمای ایران (جلد دوم ‌١٣٥٨ تا ‌١٣٦٩). منبع

کنسرت هنگامه اخوان در تالار وحدت

هنگامه اخوان و گروهش

هنگامه اخوان روزهای 11 و 12 تیر کنسرت ویژه ای را مختص بانوان در تالار وحدت به روی صحنه می برد. هنگامه اخوان عضو هیئت مدیره کانون خوانندگان خانه موسیقی در این کنسرت که با همکاری موسسه نیکوکاری مهر آفرین برگزار می شود قطعاتی را در آوازهای دشتی و ابوعطا اجرا می کند.

در بخش دشتی این برنامه تصانیف موسم گل، آتشی در سینه دارم جاودانی، مستی دام، فنجان شب، خون جوانان و دیلمان اجرا خواهد شد؛ در قسمت ابوعطا نیز قطعاتی چون امان از هجر رخ یار و نرگس مست برای مخاطبان به اجرا در می آید.

همچنین در این کنسرت بیتا رضوی (نوازنده سه تار و سرپرست گروه)، آذر زرگریان (تار)، مرجان راوندی (عود)، سونیا (کمانچه) و نغمه فرهمند (تنبک) هنگامه اخوان را به عنوان خواننده همراهی کنند. منبع

داوود رشیدی اجرای منهای دو را به زمان دیگری موكول كرد

داوود رشیدی

داوود رشیدی كه قصد داشت نمایش منهای دو را در نیمه دوم مرداد‌ماه اجرا كند، اجرای این نمایش را به زمان دیگری موكول كرد. این كارگردان تئاتر گفت: با این‌كه علاقه‌ی بسیاری به اجرای این نمایش داشتم، اما چون نتوانستم با بازیگران مورد نظرم در زمان مشخصی به توافق برسم، ترجیح دادم اثری را به صحنه نبرم كه برایم رضایت‌بخش نباشد.

رشیدی درعین حال با ابراز همدردی فراوان با مدیریت مجموعه تئاتر‌شهر اضافه كرد: این وضعیت به هرحال تئاتر ‌شهر را دچار مشكل می‌كند، چون باید اثر دیگری را دراین زمان كوتاه جایگزین كنند و به همین دلیل با مدیریت این مجموعه همدردی می‌كنم و به همین خاطر خیلی شرمنده‌ام. اما نمی‌توانم خودم را راضی كنم كه نمایشی نیم‌بند را به صحنه بیاورم و آبروی حرفه‌ای‌ام را به خطر بیندازم.

رشیدی خاطرنشان كرد: برخی از بازیگران مورد نظرم به حضور دراین نمایش علاقه‌مند بودند، عنوان می‌كردند اگر اجرای نمایش مدتی به تعویق بیفتد می‌توانند با من همكاری كنند و از آنجا كه قصد دارم حتما نمایش را اجرا كنم، به تئاتر‌شهر گفتم اگر نیمه دوم سال جاری، زمان خالی داشتند، نمایش را حتما اجرا خواهم كرد. نمایش منهای دو اثر نویسنده‌ای فرانسوی به‌نام دنیس تریت است كه رشیدی قصد داشت آن را درتالار اصلی مجموعه تئاتر‌ شهر به صحنه بیاورد. منبع

محمد حقوقی درگذشت

زنده یاد محمد حقوقی

محمد حقوقی شاعر و منتقد ادبی معاصر روز دوشنبه، ۸ تیر ماه در سن هفتاد و دو سالگی درگذشت. محمد حقوقی در سال ۱۳۱۶ در اصفهان زاده شد و فعاليت های ادبی خود را از سال۱۳۴۰ آغاز کرد. او در بيش از پنج دهه کار مستمر در حوزه شعر و ادب، نام خود را به عنوان يکی از شناخته شده ترين شاعران و منتقدان معاصر ايران تثبيت کرد.

آقای حقوقی، در اوايل دهه چهل خورشيدی، به همراه شماری از روشنفکران، مترجمان، نويسندگان و شاعران اصفهان، از جمله هوشنگ گلشيری، ابوالحسن نجفی، جليل دوستخواه، محمد کلباسی، احمد گلشيری، فريدون مختاريان، اميرحسين افراسيابی، اورنگ خضرايی، روشن رامی، مجيد نفيسی، رضا فرخفال، احمد ميرعلايی، ضياء موحد، هرمز شهدادی، محمد رضا شيروانی، يونس تراکمه، منصور کوشان و ابوالحسن نجفی نقشی مهم در انتشار مجله  جنگ اصفهان داشت.

نخستين مقاله مفصل محمد حقوقی، با نام کی مرده کی بجاست در سومین شماره‌ جنگ اصفهان مورد توجه بسيار قرار گرفت. وی در آن مقاله نوشته بود که از تمام شاعرانی که تا آن دهه به عنوان شاعر نوپرداز شهرت یافته‌اند و همه خود را از نیما یوشیج متأثر می‌دانند، تنها هفت نفر را می توان موفق خواند و شعرشان را ماندگار دانست: احمد شاملو، مهدی اخوان ثالث، منوچهر آتشی، فروغ فرخزاد، م. آزاد، یدالله رویایی و سهراب سپهری.

کتاب شعر نو از آغاز تا امروز يکی از مهم ترين و شناخته شده ترين آثار محمد حقوقی، تا سال ها به عنوان تنها آنتولوژی معتبر شعر نو شناخته می شد. اين کتاب نخستين بار در دهه چهل خورشيدی منتشر شد، اما بعدها با تجديد نظر در دو مجلد مفصل انتشار یافت و شعر دهه‌ها‌ی ۵۰ و ۶۰ را نیز دربر گرفت.

آقای حقوقی، بعد از انقلاب چند سالی فعالیتی نداشت. او خود در باره شروع دوباره فعاليت هايش نوشته است: خود من تا سال ۵۹ قضایا را می‌نگریستم، تا اینکه با شروع جنگ، اضطراب به نهایت شدت خود رسید، اضطراب تجزیه وطنم. تا سرانجام که یک شب تا صبح در یک حالت انفجار، شعر بلند خروس هزار بال را نوشتم.

محمد حقوقی از سال ۱۳۴۸ تا ۱۳۸۰ نزدیک ۳۰ جلد کتاب شعر و نقد شعر منتشر کرد. زوایا و مدارات، فصل‌های زمستانی، شرقی‌ها، گریزهای ناگزیر، با شب، با زخم، با گرگ، خروس هزار بال، شب ناشب، دالان‌های بلند عصر، از بامداد نقره و خاکستر، سبدها، از دل تا دلتا، گیلاس‌ها و گنجشک‌ها، اندوه‌یادها از جمله مجموعه شعرهای محمد حقوقی است. از آقای حقوقی پنج جلد کتاب نیز با عنوان شعر زمان ما به ترتیب در باره‌ شعرهای احمد شاملو، مهدی اخوان ثالث، سهراب سپهری، فروغ فرخزاد و نیما یوشیج به چاپ رسيده است. منبع

بون جووی و اندی در حمایت از معترضان ایرانی خواندند

بون جووی و اندی

جان بون جووی خواننده آمریکایی و اندی خواننده ایرانی به طور مشترک آهنگ معروف با من باش (Stand By Me) را در حمایت از تظاهرکنندگان ایرانی اجرا کرده اند. این دو خواننده در ویدئویی که در یوتیوب منتشر شده آهنگ را به زبان فارسی و انگلیسی می خوانند.

بون جووی ستاره موسیقی راک با لهجه قابل فهمی این جمله را به زبان فارسی می خواند که دست به دست، هم صدا، تو و من، هموطن، درد تو درد من، با من باش. این ویدئو روز 24 ژوئن ضبظ شده و در ابتدای آن بون جووی و اندی با دو پلاکارد ما یکی هستیم و Stand By Me رو به روی دوربین ایستاده اند.

خواننده دیگر آمریکایی جوئن بائز نیز آهنگ ما پیروز خواهیم شد را در حمایت از معترضان ایرانی خوانده است که ویدئوی آن نیز در یوتیوب منتشر شده است. او بخشی از این آهنگ (We Shall Overcome) را به فارسی می خواند. این خواننده 68 ساله آهنگ را با نواختن گیتار آکوستیک در آشپزخانه خانه اش ضبط کرده است. این آهنگ در جریان جنبش حقوق مدنی آمریکا مشهور شد. منبع