قدیمی ها

 

 

انوشیروان روحانی و خاطراتی از هایده

پژمان اکبرزاده: ۱۹ سال پیش در همین روزها، هایده، خواننده‌ی محبوب ایرانی در سن ۴۷ سالگی و بر اثر حمله‌ی قلبی در آمریکا درگذشت. هایده فعالیت حرفه‌ای خود را از سال ۱۳۴۷ در رادیو ایران با اجرای آثاری سنگین از علی تجویدی آغاز کرد ولی به مرور به اجرای ترانه‌های پاپ گرایش پیدا کرد. چند ماه پیش از پیروزی انقلاب از ایران خارج شد و سه سال را در لندن زندگی کرد. در سال ۱۳۶۰ راهی امریکا شد و تا پایان عمر در لوس‌آنجلس به فعالیت‌هایش ادامه داد.

پس از گذشت حدود دو دهه از درگذشت هایده، ترانه‌هایش همچنان دوستداران بی‌شماری در بین ایرانیان دارد. یکی از آهنگ‌‌سازانی که کارهای زیادی برای هایده آفرید، انوشیروان روحانی است؛ سازنده‌ی ترانه‌هایی مانند گل‌سنگ، ای یار من، سال و مینای دل.

در سالگرد درگذشت هایده، با این آهنگساز و پیانیست ایرانی گفتگویی کردم. وی در آغاز از خاطره‌ی آشنایی‌اش با هایده در رادیو ایران گفت:

انوشیروان روحانی: اولین بار خانم هایده را در رادیو دیدم که همره با آقای تاکستانی (نوازنده تار) بودند. البته پیش از خانم هایده، اول خانم مهستی تشریف آورده بودند به رادیو. بنابراین با خانم مهستی آشنا بودم؛ می‌گفتند که خواهر من هم صدایش قشنگ است. من هم شنیده بودم در بعضی از این محافل که صدای خانم هایده را شنیده بودند و خیلی تعریف می‌کردند.

در یکی از برنامه‌هایی که آقای علی تجویدی آهنگ آن را ساخته بودند و در برنامه گلها را اجرا می‌کردند من پیانو می‌زدم. در استودیو شماره‌ی ۸، قطعه که تمام شد و من هم با شور و حال جوانی، پیانو می‌زدم، خانم هایده تشریف آوردند کنار پیانو. من را مورد تشویق قرار دادند و یک ماچی از من کردند! آقای تجویدی گفتند آهنگش را من ساخته‌ام انوشیروان را ماچ می‌کنی؟!

 

خاطرتان است نخستین کاری که برای هایده ساختید چه زمانی بود و چه ترانه‌ای بود؟

اولین اثری که برای خانم هایده درست کردم در سال ۱۹۷۲ یا ۱۹۷۱بود. قطعه‌ی قشنگه قشنگه، شعرش را آقای امان منطقی گفته بودند و در رادیو با هم اجرا کردیم.

 

هایده از خوانندگانی بود که کارش را از موسیقی کلاسیک و دستگاهی ایران با کارهای علی تجویدی آغاز کرده بود و بعداً جذب موسیقی پاپ شد. با توجه به این تجربه‌ی کاری، او را چگونه می‌دید در زمینه‌ی موسیقی پاپ؟

خوانندگان تصانیف به خصوص خانم‌ها بیشتر آثاری را که اجرا می‌کنند حاصل زحمت آهنگساز است. اول خانم به وسیله‌ی آقای تجویدی آن آهنگ‌هایی را که خیلی مورد توجه مردم بود مانند آزاده‌ام با شعر رهی معیری را خواند؛ برای اینکه آقای تجویدی در این زمینه موسیقی می‌ساختند.

همان‌‌طور که انسان نیاز دارد غذاهای گوناگونی بخورد و همیشه شما اگر یک غذا را بخورید ممکن است تازگی خودش را از دست بدهد، بنابراین با آهنگسازان مختلف کار کردند. هر آهنگسازی سبک خودش را دارد. ایشان هم آن سبک را اجرا می‌کردند. بنابراین این سبک‌ها بیشتر مربوط به آهنگسازان می‌شود. خوانندگان مجری افکار آهنگساز هستند.

 

اینکه ایشان پاپ می‌خواندند و آهنگ‌های مورد علاقه‌ی مردم را می‌خوانند، سبک آهنگساز را ارائه می‌دادند.

خانم هایده یک ویژگی داشتند که الان من بهتر است بگویم؛ ایشان صدای بسیار وسیعی داشتند اما در ضمن اینکه این صدا وسعت داشت، لطافت هم داشت. جیغ نمی‌زد و صدایشان ماشالله با آن اندازه بدنی که داشتند به راحتی بیرون می‌آمد. خیلی هم طبیعی بود. فشار به خودشان نمی‌‌آوردند. لطافت‌اش حفظ می‌شد و ضمنا شعر را خیلی خوب بیان می‌کردند. اگر این هنر اینقدر والا نبود به این زودی به دل نمی‌نشست. بعدها زمانی که رفتند در تلویزیون، مردم وقتی با چهره‌ی ایشان آشنا شدند باز بیشتر توانستند که این صمیمت و علاقه را در صدای خانم هایده حس کنند.

 

فکر می‌کنید جنس صدای هایده، وسعت صدای او و شیوه‌ی خواندن‌اش چه تاثیری می‌گذاشت بر روی کار آهنگسازانی که می‌خواستند برایش کار بسازند؟

وقتی صدا وسیع باشد، آهنگساز به راحتی می‌تواند که نت‌های بالا و پایین را بنویسد. گاهی بعضی از خوانندگان صدای محدودی دارند و آهنگسازی که بخواهد آهنگی برای آنها بسازد خیلی باید مواظب باشد که صدا بالا نرود و پایین نرود که از آن صدای خوبی که دارد بتواند استفاده کند. در خانم هایده این وسعت به راحتی ارائه می‌شد و آهنگساز محدودیتی نداشت برای نوشتن نت‌های بالا یا نت‌های خیلی زیر یا بم.

 

در سالهای پس از انقلاب، فریاد از نخستین کارهایی بود که هایده خواند و همیشه در برنامه‌هایش مورد درخواست مردم بود. این ترانه چگونه پدید آمد؟

زمانی که در ایران تغییراتی پیش می‌آمد، آهنگی ساخته بودم به نام فریاد که آقای مازیار خوانده بودند. شعرش از آقای کریم فکور بود. این آهنگ را خانم هایده شنیده بود و خیلی علاقه‌مند بودند که آن را اجرا کند. در نتیجه در یکی از کنسرت‌هایشان آن را خواندند اما وقتی ما همدیگر را می‌دیدیم به من می‌گفتم: دلم می‌خواهد این ترانه را با ارکستر اجرا کنم.

متاسفانه هیچوقت فرصت پیش نیامد. زمانی که خانم هایده رفتند متاسفانه از دنیای ما، من در همان روزهای اول فکر کردم که یک تعهدی دارم به ایشان. در نتیجه صدای خانم هایده را گرفتم و با کمک شهرداد جان برایش زمینه موسیقی گذاشتیم.

بنابراین الان این ترانه فریاد را که شما در سی. دی فریاد می‌شنودید، خود هایده هیچوقت آن را گوش نکرد. خودش همیشه همان صدای خودش را گوش کرده بود که در لندن اجرا کرده بود. بنابراین تنها کسی که این آهنگ را خواند و ارکستر را نشنید خود هایده بود.

می‌دانید هنرمندان در شرایطی که هستند احساس می‌کنند که چه خبری دارد می‌شود. من در آن زمان در آن شلوغی‌ها احساسم این بود که این اتفاقاتی که دارد می‌افتد بالاخره یک جایی یک محدودیتی ایجاد می‌شود. این بود که از دوست نازینیم کریم فکور خواهش کردم که این قطعه‌ی من را گوش کردند و ایشان هم این کلام را روی آن پیاده کردند:

می‌ِزنم فریاد، هرچه بادا باد

آه از این طوفان، آه از این بیداد...

زمانی که [پس از انقلاب] در آمریکا با ‌خانم هایده آشنا شدم، آلبومی ساختم به نام ترانه‌ی سال. در آن آلبوم، اول آهنگی بود به نام سال که آقای بیژن سمندر شعرش را گفته بودند و یک آهنگی به نام کاشکی دوست نداشتم با شعر آقای امان منطقی و همچنین ای یار من که روی شعر مولانا ساختم. تنها آلبومی که توانستم با هم کار کنیم همان آلبوم ترانه‌‌ی سال بود. پس از آن همدیگر را می‌دیدیم اما متاسفانه دیگر فرصتی برای همکاری پیش نیامد. سرمایه گذاری برای کارها ساده نبود.

 

الان حدود ۲۰ سال از درگذشت هایده می‌گذرد. شما هم در ایران با او همکاری داشتید و هم در خارج. اکنون که به آن دوره‌ی همکاری نگاه می‌کنید مهمترین جنبه‌هایی که از آن همه سال همکاری با هایده به ذهن‌تان می‌آید چیست؟

اصلاً شرایط همکاری در ایران کاملا فرق داشت. دولت حمایت می‌کرد از اینکه شما بتوانید بروید در رادیو قطعاتی را اجرا کنید. همیشه می‌توانستید مانند یک لابراتوار قطعات‌‌تان را بنویسید، با تمرینات متعدد و ارکستر در اختیارتان بود. در خارج از ایران دیگر این شرایط نیست. اینجا هر ساعتی که در استودیو هستید هزینه دارد. در ایران نتیجه‌ی اثر خیلی تمیزتر ارائه می‌شد در صورتیکه در خارج از ایران ما هم‌اش تابع سرمایه‌گذار هستیم.

 

از بابت همکاریتان با خود هایده چطور؟

مهمترین جنبه این بود که ایشان بسیار صمیمی بود، انسان والایی بود و از بابت کارها هم، وقتی قطعات را با خانم هایده اجرا می‌کردم خیالم راحت بود که دیگر از نظر وسعت صدا قطعات را می‌تواند به راحتی اجرا کند.

 

بین هایده‌ای که پیش از انقلاب با او همکاری می‌کردید و هایده‌ای که پس از انقلاب مجری کارهایتان بود چه تفاوت‌هایی می‌بینید؟

پس از تغییراتی که در ایران پیش آمد و خانم هایده در خارج از ایران زندگی می‌کردند تابع شرایط سرمایه‌گذاری بودند. اینجا آدم باید زندگی بکند و در نتیجه کثرت کار زیاد بود. هایده خانم نازنین، ناچار بود که آهنگ‌های زیادی بخواند برای اینکه به محافل زیادی دعوت می‌شد و بتواند آهنگ‌های جدیدی ارائه بدهد.

در ایران این فشار نبود، ایشان می‌توانست در ماه، در دو ماه یک‌دفعه، یک قطعه‌ای بخواند ولی اینجا مجبور بود که هر چند وقت یکبار آلبوم جدیدی بدهد، کمپانی‌ها و مردم علاقه‌مند بودند. اینجا فشار کار طوری بود که ایشان تعداد کارهایشان زیادتر شد اما به کیفیت کار در گذشته کمی بیشتر توجه می‌شد. منبع

عکس روی جلد: هایده و انوشیروان روحانی در دهه 1350 - عکس از مجله تماشا

 

 

تجلیل از پیشکسوتان قدیمی سینمای ایران به روایط تصویر

عکس ها از فارس:

عزت الله انتظامی و حمیده خیرآبادی (نادره)

رضا کرم رضایی

فرخ لقا هوشمند

منوچهر آذری

گیتی معینی

مرتضی احمدی

عزت الله انتظامی

جمشید مشایخی

حمیده خیرآبادی (نادره)

مسعود کیمیایی

رضا کرم رضایی

روح انگیز مهتدی

 

 

کتاب رضا کرم رضایی منتشر شد

كتاب «همه دوستان من» زندگی رضا كرم‌رضایی و خاطرات هنری این هنرمند از سوی انتشارات ققنوس منتشر شد. رضا كرم‌رضایی درباره این كتاب گفته بود: این كتاب زندگی مرا كه از كودكی تا سال‌های اخیر، خاطرات كلیه اجراهای تئاتری و فیلم‌های سینمایی‌ام را در برمی‌گیرد و  از چهل‌ و یك قسمت تشكیل شده كه به شكل رمان منتشر می‌شود.

کرم رضایی این كتاب را با ذكر خاطرات كودكی شروع می‌كند و در ادامه به بخشی از تاریخ اجتماعی و فرهنگی ایران پرداخته و نمایی از زندگی مردم ایران پس از جنگ جهانی دوم، ناامنی راه‌ها، بیماری‌ها، فقر، گرسنگی و تضاد طبقاتی را مرور می‌کند. وی در ادامه کتاب «همه دوستان من» به تاریخ تئاتر و سینمای ایران در مقطعی 50 ساله می‌پردازد.

كرم رضایی سال 1316 در كرمانشاه متولد شد. ترجمه نمایشنامه، کارگردانی و بازی در تئاتر، سینما و سریال‌های تلویزیونی  کارنامه هنری او را تشكیل می‌دهد. وی در مقطعی از تاریخ به دلیل بیماری از ادامه فعالیت بازماند، این هنرمند در فصل آخر كتاب «همه دوستان من» اشاره كرده است: در نوجوانی، وقتی از سختی‌های زمانه گله می‌كردیم، در مواجهه با نامرادی‌ها و ناكامی‌ها غر می‌زدیم و از روزگار كج مدار شكایت داشتیم، بزرگان می‌گفتند: برو خدا رو شكر كن كه چهار ستون بدنت سالمه.

با خودمان می‌گفتیم، سلامتی كه نان و آب نمی‌شود. حالا كه یك ستون بدنم ناتوان شده است و قادر به راه رفتن نیستم، می‌فهمم كه سلامتی نه تنها نان و آب می‌شود، بلكه بسیار فراتر از آن، كلید درهای بسته، مشكل گشای دشواری‌ها، راز پیروزی‌ها و جواب معماهاست.

كتاب زندگی رضا كرم‌رضایی و خاطراتش در شمارگان 2200 نسخه و با قیمت 9500 تومان به قلم این هنرمند از سوی انتشارات ققنوس روانه بازار كتابفروشی‌ها شده است. منبع

 

 

زندگی قمرالملكوك وزیری رمان شد

با ماه در آواز برداشتی از روزهای زندگی قمر الملوك وزیری است كه مهناز سید جواد جواهری آن را به رمان درآورده است. این كتاب كه توسط نشر البرز در 5500 نسخه منتشر شده است به پستی و بلندی های زندگی قمرالملوك وزیری پرداخته و توانسته داستان زندگی این اولین زن آوازه خوان را به خوبی شرح دهد.

در مقدمه این كتاب آمده است: با آنكه در نهایت مایل نبودم حریم خصوصی این خانم هنرمند آزاد اندیش و شاید سركش را در برابر چشم ها به نمایش بگذارم اما دلم نیامد به همین سادگی بگذارم كه فراموش شود برای همین بار دیگر او را از میان گرد و غبار روزهای گذشته بیرون كشیدم از كودكی اش نوشتم همان طور كه بود یتیم خردسالی محروم از سایه پدر و مادر كه محبت را می شناخت.

از نوجوانی او نوشتم و از عشقی كه به خواندن داشت عشق از شورانگیزی كه هیچ عشقی نتوانست در قلب او جایگزینش شود حتی عشق موسیو اصغر مردی كه عاشقانه قمر را می خواست و قمر مردی را كه به دنبال عافطه و مهربانی های او بودند. منبع

 

 

ثریا قاسمی از حسرت زری سووشون و افلیای هملت گفت

ثریا قاسمی از حسرتش برای بازی در نقش زری از شخصیت‌های سووشون و افلیا از شخصیت‌های هملت گفت. وی همچنین تاکید کرد: ذهن بازیگر باید كتابخانه بزرگی ‌باشد كه در هر لحظه، بتواند ویژگی‌های لازم نقش خود را از آن بیرون کشد.

ثریا قاسمی گفت: برای هر بازیگر در وهله نخست، فراگرفتن هر دانشی مفید است. خواندن و دانستن كمك بسیار موثری است در تقویت تخیل و تمركز.

این بازیگر سینما و تئاتر ادامه داد: خواندن رمان‌ها و نمایشنامه‌ها، ذهن بازیگر را نسبت به شخصیت‌های مختلف باز می‌كند و بازیگر می‌تواند خصوصیت های این شخصیت‌ها را در بایگانی ذهن خود نگه دارد تا در موارد لازم از آنها استفاده كند. قاسمی با بیان این كه نتیجه مطالعه بیش‌تر یک بازیگر، آشنایی با فرهنگ‌های مختلف است، افزود: خواندن هر كتاب ذهن و فكر بازیگر را متوجه قصه جدیدی می‌كند كه در آن با شخصیت‌های مختلف آشنا می‌شود و اگر این عمل ادامه پیدا كند، ذهن بازیگر كتابخانه بزرگی خواهد شد كه در هر لحظه و برای هر نقش می‌تواند از آن بهره ببرد.

بازیگر فیلم خانه ابری افزود: سال‌هاست كه شیفته بازی در نقش زری‌ در رمان سووشون اثر سیمین دانشور هستم كه البته سال‌ها پیش آن را به‌ صورت قصه شب در رادیو اجرا كرده‌ام؛ اما سینما و تئاتر ما تاكنون اقتباسی از این اثر نداشته است.

بازیگر فیلم دعوت همچنین از علاقه‌اش برای بازی در نقش افلیا در نمایشنامه هملت گفت و تاکید كرد: جوانی گذشت و با بالا رفتن سن هم دیگر فرصت بازی در این نقش را نخواهم داشت. بازیگر فیلم خواستگاری در پایان بیان داشت: مانند بسیاری از هنرمندان نگاهی انتقادی به مسایل زندگی و  هنر و حواشی آن دارم و در این سال‌ها یادداشت‌هایی را نوشته‌ام كه به زودی آنها را جمع‌آوری و در قالب یك كتاب منتشر خواهم کرد.

ثریا قاسمی متولد ۱۳۱۹ در تهران است كه حرفه‌اش را در تئاتر آغاز كرد و پس از بازی در فیلم آرامش در حضور دیگران، فعالیت بازیگری خود را در عرصه سینما و تئاتر و تلویزیون ادامه داده است. منبع

 

 

سیروس الوند سریال خسته دلان را در دربند كلید زد

سیروس الوند ساخت مجموعه تلویزیونی خسته دلان را در دربند تهران آغاز كرد. سر انجام پس از یك پیش تولید طولانی 6 ماهه، خسته دلان اولین مجموعه تلویزیونی سیروس الوند با بازی امین تارخ و آنا نعمتی در دربند شمیران كلید خورد.

با توجه به تنوع قصه و بازنویسی‌های با دقت و مكرر الوند این مجموعه به عنوان نخستین سریال این فیلمساز سینما آغاز شد. در نخستین نماهای این سریال، در قصه اسفندیار بازیگران در دربند شمیران جلوی دوربین ایرج عاشوری قرار گرفتند.

تعدد بازیگران برجسته سینما و تلویزیون، استفاده از لوكیشن‌های خاص، طراحی صحنه و دكور منحصر، تنوع قصه و قابلیت‌های اجرایی كار و نیز شخصیت‌های اصلی و فرعی فراوان، از خصوصیات بارز این مجموعه به شمار می‌آید.

در پیش درآمد این مجموعه آمده است: مسافرانی از سطوح مختلف جامعه سوار بر قطاری كه در حركت به سوی مقصد است، می‌شوند و هر یك با سرنوشتی كه در طول مسافرت برایشان اتفاق می‌افتد بخشی از مجموعه را رقم می‌زنند.

خسته دلان به تهیه كنندگی محسن شایان‌فر در گروه فیلم و سریال شبكه اول سیما تولید می‌شود و پیش بینی می‌شود و داوود رشیدی، مسعود رایگان، حسین یاری، كورش تهامی، مونا فرجاد، امیر محمد زند، رامتین خداپناهی، پردیس افكاری، سعید پیر دوست، ابراهیم آبادی، عارف لرستانی، سیما مطلبی از جمله بازیگران سریال خسته دلان هستند. منبع

 

 

امشب شب مهتابه با صدای خواجه‌امیری آماده نمایش شد

فیلم سینمایی امشب شب مهتابه به کارگردانی محمدهادی کریمی با صدای احسان خواجه‌امیری برای نمایش در جشنواره بیست و هفتم فیلم فجر آماده شد.

کریمی درباره مراحل آماده‌سازی این فیلم گفت: امشب شب مهتابه دو روز قبل آماده نمایش شد و کارهای فنی و مراحل صداگذاری آن به پایان رسید. این فیلم در روزهای اولیه شروع به کار بخش سینمای ایران جشنواره روی پرده خواهد رفت.

وی درباره موسیقی امشب شب مهتابه گفت: خواجه‌امیری موسیقی فیلم را ساخته و خود در بخش‌هایی تصنیف‌هایی را خوانده است. موسیقی به گونه‌ای است که نباید چندان شنیده شود و از سوی دیگر نقشی مهم در کار دارد که معتقدم خواجه‌امیری به خوبی از پس کار برآمده است.

دومین فیلم بلند کریمی دورنمایه معنوی دارد و تفاوت‌های سه نسل شامل پدربزرگ، پسر و نوه یک خانواده را در بستر داستانی عاطفی به تصویر می‌کشد و مهناز افشار، دانیال عبادی، مهوش افشارپناه، آرش تاج و امیرحسین آرمانی در آن بازی کرده‌اند. منبع

 

 

فریدون جیرانی در حال بازنویسی فیلمنامه فصل بی‌پروایی

فریدون جیرانی در حال حاضر مشغول بازنویسی فیلمنامه فصل بی‌پروایی است تا این سریال را در سال آینده جلوی دوربین ببرد. در حال حاضر فیلمنامه مجموعه تلویزیونی فصل بی‌پروایی در حال نگارش است و فریدون جیرانی به همراه تیم خود مشغول بازنویسی داستان‌های این سریال است.

در صورت آماده شدن متن‌ها، ‌سریال اوایل سال آینده كلید می‌خورد. فصل بی‌پروایی در 20 قسمت 45 دقیقه‌ای ساخته خواهد شد و تهیه كنندگی آن را رضا جودی بر عهده دارد.

طراح و نویسنده این سریال حمیدرضا سبحانی‌نژاد است و داستانی را در سال ‌1350 به تصویر می‌كشد و در این میان خواهر و برادری از طبقه مرفه وارد فعالیت‌های چریكی می‌شوند. منبع